Κάθε λιμάνι έχει τη δική του ιστορία. Ο λόγος αυτή τη φορά, για το κομβικό σημείο που βρίσκεται το λιμάνι της Ραφήνας και έκανε την πόλη να πρωταγωνιστήσει σε πολλές στρατιωτικές επιχειρήσεις, κατά την περίοδο της Κατοχής. Από τη Ραφήνα ξέφυγαν από τον γερμανικό κλοιό χιλιάδες Έλληνες πατριώτες και αξιωματικοί για τη Μέση Aνατολή.
Επίσης, από εκεί έφυγαν και 4.000 Βρετανοί στρατιώτες για την Αίγυπτο μόλις οι Γερμανοί μπήκαν στην Αθήνα. Κάποια καράβια της νηοπομπής κατέληξαν στην Κρήτη.
Το καΐκι που έγινε τραγούδι
Σπουδαίο ήταν το δίκτυο διαφυγής που οργανώθηκε από το λιμάνι της Ραφήνας προς τις μικρασιατικές ακτές μέσω Τσεσμέ και προς την Αίγυπτο. Τα δρομολόγια διαφυγής ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 1941 με τα καΐκια «Αγία Παρασκευή», «Παναγία» και «Αγία Κυριακή», που έφταναν μέχρι τις μικρασιατικές ακτές, ακόμα και μέχρι την Αλεξάνδρεια.
Η «Αγία Παρασκευή» με καπετάνιο τον Κώστα Γιαγκουδάκη έκανε δρομολόγια με προορισμούς κυρίως τη Σάμο, τη Χίο και την Ικαρία.
Το «Παναγία» ήταν του Ικαριώτη καπετάνιου Σταμάτη Τσατρά, ο οποίος μέσα στον Ιούνιο του ΄41 έκανε δυο δρομολόγια στον Τσεσμέ, βοηθώντας τη διαφυγή Ελλήνων αξιωματικών και σπουδαίων πολιτικών. Πιθανολογείται ότι με το δικό του καΐκι διέφυγαν στις 31 Μαρτίου 1942 ο πρώην πρωθυπουργός Παναγιώτης Κανελλόπουλος με τη γυναίκα του, καθώς και ο Γιάννης Χαραλαμπόπουλος.
Η «Αγία Κυριακή» ανήκε στον Καρυστινό καπετάνιο Καδή. Το καΐκι αυτό έμεινε στην ιστορία, όχι μόνο γιατί διέσωσε χιλιάδες πατριώτες, αλλά και γιατί τραγουδήθηκε από τη Ρένα Κουμιώτη.
Το τραγούδι του Μίμη Πλέσσα μας δίνει σημαντικές πληροφορίες για την άγνωστη δράση των ναυτικών μας την περίοδο της Κατοχής. Σύμφωνα με τους στίχους του Κώστα Βίρβου, το δρομολόγιο ήταν Αλεξάνδρεια – Ραφήνα και τα αμπάρια του καϊκιού ήταν γεμάτα με κυνηγημένους ανθρώπους, οι οποίοι προσπαθούσαν να διαφύγουν για να συνεχίσουν τον αγώνα από αλλού.
Το τραγικό με αυτό το καΐκι είναι ότι μετά την Κατοχή αφέθηκε στη μοίρα του και σάπισε σε κάποια ακτή.
