Η Λεία Βιτάλη μιλά για το “Γεύμα” που γράφτηκε το 1998, αλλά η σημερινή συγκυρία του με τις γυναικοκτονίες δίνει μια επιπλέον τραγική επικαιρότητα.
«Οι γυναικοκτονίες δεν θα σταματήσουν όσο ενδιαφερόμαστε ως κοινωνίες για την αγορά όπλων παρά για τη δημιουργία ανθρώπων με ανθρωπιστική νοοτροπία». H θεατρική συγγραφέας Λεία Βιτάλη το επισημαίνει αυτό. Την αναζητήσαμε στη Ραφήνα.
Ο λόγος; Ήταν πολλά τα θεατρικά έργα φέτος τα οποία απασχόλησε το θέμα της γυναικοκτονίας: αρκετά πρωτότυπα κείμενα, περφόρμανς και δρώμενα, ακόμη και αναγνώσεις της πατριαρχίας και της εγκληματικής πτυχής της μέσα από τα παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια ή τεκμήρια παλιότερων εποχών.
Ούτε η νέα γενιά ούτε η παλιότερη έμειναν ασυγκίνητες από το δράμα της διπλανής μας πόρτας, με θύματα συγκεκριμένου γένους και από θύτες που είχαν το κλειδί. Ξεχωρίσαμε ένα από αυτά, «Το Γεύμα», κυρίως επειδή είχε γραφτεί πριν από σχεδόν 25 χρόνια.
Η αυξανόμενη έντασή του στην κορύφωσή της είναι ένα χτύπημα που μόνο σαν γροθιά στο στομάχι μπορείς να το περιγράψεις. Κι ακόμα τοποθετεί τη δράση σε ένα πλούσιο σπίτι, στη διάρκεια μιας γιορτής από όπου περισσεύει η ευμάρεια, ενώ τόσο οι οικοδεσπότες όσο και οι καλεσμένοι είναι νέοι και όμορφοι, μορφωμένοι και επιτυχημένοι, λαμπρά παιδιά του συστήματος.
Αλλά όταν αποφασίζουν να αναπαραστήσουν έναν βιασμό που απασχολεί τις ειδήσεις, η εικόνα τους αλλάζει και αποδεικνύονται αδυσώπητοι, λαίμαργοι για βία, αχόρταγοι για δύναμη. Μεταφέρονται έτσι όλη αυτή η έλλειψη ενσυναίσθησης, η ψυχική αναπηρία που μετακυλίει στο θύμα την ευθύνη για το προμελετημένο έγκλημα που περιγράφεται ως «η ώρα η κακιά» ή «έγκλημα πάθους».
Γι’ αυτό αναζητήσαμε λοιπόν τη Λεία Βιτάλη στη Ραφήνα για να γνωρίσουμε την αφετηρία ενός έργου που γράφτηκε το 1998, αλλά η σημερινή συγκυρία τού δίνει μια επιπλέον τραγική επικαιρότητα.
«Πάντοτε υπήρχαν γυναικοκτονίες. Τότε ήταν οι εποχές που τις αποκαλούσαμε “εγκλήματα πάθους” ή “εγκλήματα τιμής”. Εγώ θα έλεγα ότι είναι φασιστικές συμπεριφορές. Νομίζω ότι υπάρχει ένα πολύ μεγάλο μερίδιο ευθύνης στις καινούργιες κοινωνίες που ζούμε, στην κρίση που υπάρχει, στον εγκλεισμό που βιώσαμε τα τελευταία χρόνια. Αλλά πέρα από αυτά είναι οι κοινωνίες μας που συνεχώς ανοίγουν την ψαλίδα της ανισότητας και μεγαλώουν η φτώχεια και η έλλειψη παιδείας: αυτό οδηγεί στον δρόμο της φασιστικής νοοτροπίας. Αυτό είχα αφουγκραστεί τότε σε μια κοινωνία που άλλαζε.
Υπάρχει, νομίζω, μέσα στη γυναικοκτονία μια τάση εκδίκησης για τα δεινά που ίσως υφίσταται κάποιος, αλλά συγχρόνως υπάρχει και ένα φουσκωμένο Εγώ, ένα αντριλίκι. Μιλάμε για κοινωνίες που αφ’ ενός δίνουν πολύ μεγάλη σημασία στην επιτυχία και στο χρήμα και από την άλλη μεριά δημιουργούν νεόπτωχους, κάτι που καταλαβαίνεις ότι οδηγεί, μέσα από την οργή, σε ανεξέλεγκτες πράξεις. Βλέπουμε τώρα βιαστές ακόμα και όργανα της τάξης να είναι αυτοί οι οποίοι θα μπορούσαν να δολοφονήσουν οποιονδήποτε πιο αδύναμο από αυτούς.
Είτε είναι ένας άνθρωπος με ιδιαιτερότητα είτε είναι μετανάστης, οποιοσδήποτε πάνω στον οποίο μπορούν να επιβάλουν την εξουσία τους. Κάτι που με φοβίζει πάρα πολύ είναι ότι κατά τη γνώμη μου αυτό το πράγμα δεν θα μας αφήσει, ότι θα αυξάνεται συνέχεια, όσο λιγότερη σημασία δίνουμε στην παιδεία και στη δημιουργία μιας οικογένειας με αρχές την ισότητα όχι μόνο των φύλων αλλά και των ανθρώπων με διαφορετικότητα.
Εκείνο που βλέπουμε είναι ότι ως κοινωνία περισσότερο ενδιαφερόμαστε για την αγορά όπλων παρά για τη δημιουργία ανθρώπων με πιο ανθρωπιστικές νοοτροπίες. Οι αξίες έχουν εξαφανιστεί γιατί έχουν μετατοπιστεί σε άλλα, περισσότερο υλικά πεδία».
Διαβάστε ακόμη:
Το ερωτικό «τρίγωνο» της Νέας Μάκρης και η δολοφονία της κούκλας Φαίης
“Καίγεται” ο Αστέρας Βουλιαγμένης! Συναγερμός στην πυροσβεστική
Τι συμβαίνει τελικά με την εξαφάνιση της 19χρονης Άρτεμις από το Κορωπί
