“Πέρασαν 27 χρόνια που έφυγες, όμως είσαι καθημερινα στο μυαλό και την ψυχή μου ακούω τα λόγια σου, τις συμβουλές σου! Πόσο θα θελα ενα κυριακάτικο γεύμα παρέα με την μαμά και τα αδέλφια στο πατρικό μας! Χαιρετισμούς στην μαμά, μπαμπά…“.
Με αυτά τα λόγια ο Γιώργος Ψάλτης μας θύμισε τον παπαθανάση, τον ιερέα που αγάπησε και λάτρεψε όλη η Ραφήνα. Με αφορμή τα λόγια του, ας θυμηθούμε ποιος ήταν ο Πατήρ Αθανάσιος Ψάλτης, ο παπαθανάσης όπως τον ξέραμε όλοι…
Όλα ξεκίνησαν το καλοκαίρι του 1923
Η οικογένεια του Ηρακλή και της Ευανθίας Ψάλτη ήρθαν και εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες στην Ραφήνα μαζί με τους υπόλοιπους πατριώτες από την Τρίγλια της Μικράς Ασίας μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, το καλοκαίρι του 1923.
Ο Θανάσης ήταν το τρίτο παιδί της πολύτεκνης αυτής οικογένειας, που είχε τέσσερα παιδιά, δύο αγόρια και δύο κορίτσια. Στην εφηβική του ηλικία χάνει τον πατέρα του σε δυστύχημα και πέφτει και σε αυτόν το ανάλογο βάρος να βοηθήσει για την επιβίωση της οικογένειάς του. Η μάνα του, η κυρία Ευανθία ξενοπλένει και καθαρίζει και κάνει ό,τι μπορεί, για να φέρει ένα κομμάτι ψωμί στο σπίτι της.
Ο Θανάσης, ως νέος και φιλότιμος που ήταν, βγαίνει και αυτός να δουλέψει, κάνοντας όλες τις δουλειές, για να βοηθήσει την οικογένειά του. Με την πάροδο του χρόνου η κυρά Ευανθία αναλαμβάνει νεωκόρος – καντηλανάφτισσα στην Παντοβασίλισσα.
Ετσι ο Θανάσης πλησιάζει περισσότερο την εκκλησία και ξεκινά να στέκεται στο αναλόγιο και ψάλλει συστηματικά. Με την ευκαιρία αυτή αρχίζει σιγά σιγά να αγαπάει την Εκκλησία και με την παραίνεση πολλών συμπατριωτών αποφασίζει να συνεχίσει να υπηρετεί την Παντοβασίλισσα ως ιερέας. Έτσι, αφού πρώτα παντρεύεται, χειροτονείται το 1958 Διάκονος από τον τότε Μητροπολίτη Αττικής & Μεγαρίδος Ιάκωβο στην Κηφισιά.
Το 1959 από τον ίδιο Μητροπολίτη χειροτονείται Ιερέας στην Παιανία. Από τις πρώτες του προτεραιότητες ήταν να ολοκληρώσει τον περιβάλλοντα χώρο του Ναού και στην συνέχεια να γίνει το κεραμίδωμά του. Μετά έρχονται οι καμάρες, το καμπαναριό, το στρώσιμο με μωσαϊκά του περιβάλλοντος χώρου του Ναού και τέλος η αγιογράφησή του που ξεκίνησε και τελείωσε με τον ίδιο Ζωγράφο – Αγιογράφο Μάριο Βαζιά.
Μεγάλη προσπάθεια έγινε από πολλούς συντοπίτες και προσκυνητές που προσέφεραν χρήματα για τις αγιογραφίες. Με το τέλος της αγιογράφησης ολόκληρου του Ναού το 1994, με πρωτοβουλία του Αγιογράφου έγινε σχετική αναφορά στο αριστερό κλίτος του Ναού.
Σήμερα όλοι χαιρόμαστε μπαίνοντας στην εκκλησία να βλέπουμε αυτές τις Αγιογραφίες. Μεγάλο ήταν το ενδιαφέρον του Παπαθανάση για το ποιοι θα πλαισίωναν την Εκκλησιαστική Επιτροπή ως συνεργάτες του και ήταν στην πλειονότητα τους Τριγλιανοί.
Η βασική του επιλογή ήταν να είναι χωριανοί, αξιοσέβαστοι και επιπλέον να αγαπούν την Παντοβασίλισσα. Έτσι όλα τα μέλη της Εκκλησιαστικής Επιτροπής ήταν γνωστοί Ραφηνιώτες καθ’ όλη την διάρκεια της θητείας του. Αναφέρω μερικά ονόματα Επιτρόπων της Περιόδου 1959-1996.
Αδαμάντιος Πριονάς, Γεώργιος Φράγκος, Σταύρος Κελέκης.
Αλέξανδρος και Διογένης Παλπατζής, Βασίλειος Βουδούρης, Δημήτριος Αραπκιλής, Δημήτριος Αγαπητός, Παναγιώτης Πικουλίδης, Δημήτριος Καπάνδριας, Κων/νος και Ιορδάνης Κελέκης.
Ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα της παραπάνω περιόδου ήταν ο συνδυασμός καλλίφωνου Παπά με μελωδικούς Ιεροψάλτες, τους Κων. Κόρακα, Πρόδρομο Λαδόπουλο και μετέπειτα σε αντικατάσταση του Κων. Κόρακα με τον Ισίδωρο Συντελή.
Με βάση την παρουσία αυτών των συντελεστών πάντα η Παντοβασίλισσα ήταν κατάμεστη από κόσμο Χειμώνα Καλοκαίρι. Άνθρωποι κάθε πνευματικού και οικονομικού επιπέδου από όλα τα σημεία της Αττικής ήταν παρόντα σχεδόν κάθε Κυριακή, για να απολαύσουν μία Θεία Λειτουργία με Βυζαντινή Μεγαλοπρέπεια. Δεν πρέπει να αγνοηθεί ότι τακτικά, σχεδόν κάθε Κυριακή, πάρα πολλοί κάτοικοι της Ραφήνας ήταν επίσης παρόντες στην Θεία Λειτουργία.
Πάντα μεγάλη χαρά έπαιρνε κάθε χρόνο δύο συγκεκριμένες ημέρες:
• Στις 18 Ιανουαρίου, ημέρα της ονομαστικής του Γιορτής. Όλο το εκκλησίασμα μετά την Θεία Λειτουργία πέρναγε από το σπίτι του για ευχές και κεράσματα. Ο κόσμος τόσος, που κάποιες στιγμές, δεν υπήρχε θέση να καθήσουν και έτσι έμεναν και επισκέπτες όρθιοι. Τα απόγευμα της ίδιας μέρας το υπόλοιπο χωριό θα περνούσε για ευχές από το σπίτι. Το δε τηλέφωνο όλη την ημέρα δεν σταματούσε καθόλου. Αυτό γινόταν κάθε χρόνο.
• Στις 7 & 8 Σεπτεμβρίου, ημέρα εορτής της Γεννήσεως της Θεοτόκου, γιορτή & πανηγύρι της Παντοβασίλισσας, μέρες με πολλούς καλεσμένους, πολλές υποχρεώσεις. Στο τέλος όμως όλοι έφευγαν ευχαριστημένοι με την ευχή να βρεθούν του χρόνου ξανά. Όλοι οι ιερείς από τον Μαραθώνα, την Νέα Μάκρη, τα Σπάτα, το Χαρβάτι (σημερινή Παλλήνη) και το Κορωπί έρχονταν στην Ραφήνα.
Γινόταν κέρασμα την παραμονή της γιορτής μετά τον εσπερινό, την Λιτανεία της Εικόνας της Παναγίας και την αρτοκλασία στην Πλατεία Πλαστήρα (κεντρική πλατεία Ραφήνας) καθώς και τραπέζι ανήμερα της γιορτής στο εξοχικό κέντρο «Ο Μύλος» σε όλους τους προσκαλεσμένους, αμέσως μετά την Θεία Λειτουργία.
Και πάντα βέβαια με την παρουσία του Μητροπολίτου και της συνοδείας του. Αν και η αγάπη του για την Παντοβασίλισσα ήταν τεράστια δεν ξεχνούσε τα ξωκλήσια της Ραφήνας, τον Άγιο Νικόλαο, την Αγία Μαρίνα, τον Άγιο Φανούριο, την Παναγίτσα (απέναντι από το κοιμητήριο), για τα οποία κρατούσε τα έθιμά τους.
Και έπειτα δεν ξεχνούσε την περιοχή της Διασταύρωσης, που στην αρχή της εκκλησιαστικής του θητείας ανήκε στη Ραφήνα. Διατηρούσε την σημαντική Γιορτή της Αγίας Βαρβάρας, προστάτιδας των λιγνιτωρύχων στο εκκλησάκι που βρίσκεται επί της Λεωφόρου Μαραθώνος. ως άνθρωπος ήταν πολύ ευαίσθητος και πάντα θα βρισκόταν στο πλάι όλων όσοι είχαν κάποιο μικρό ή μεγάλο πρόβλημα.
Ο Παπάς συχνά περνούσε από τα καφενεία, τα μαγαζιά της Πλατείας και το λιμάνι, για να πει έστω μια καλημέρα και να αστειευτεί με όλους τους χωριανούς. Σχέση στενή ανθρώπινη και φιλική διατηρούσε και με τους κατοίκους του οικισμού της Διασταύρωσης, αφού με τους περισσότερους είχε τακτική επικοινωνία. Ο θεός τον κάλεσε κοντά του, και μας αποχαιρέτησε στις 29 Ιουνίου του 1996.
Υ.Γ. Αναφέρω δύο καταστάσεις που ο ίδιος μου είχε εκμυστηρευτεί.
Α) Είναι γνωστό σε όλους, οι οποίοι έχουν κάνει Θρησκευτικό Γάμο, όταν ετοιμάζονται, στα χαρτιά του γάμου πρέπει να υπάρχουν και δύο υπογραφές μαρτύρων, οι οποίοι πιστοποιούν το άσχετο συγγενείας. Αυτοί οι άνθρωποι είναι γνωστοί των μελλονύμφων και τους συνοδεύουν την στιγμή που γίνεται η προετοιμασία των χαρτιών.
Ο μακαριστός όμως παπα-Θανάσης ποτέ σε γνωστούς Ραφηνιώτες δεν ζητούσε δύο άτομα να υπογράφουν για το άσχετο συγγενείας. Τι έκανε; Είχε σταθερά δύο άτομα που υπέγραφαν ως μάρτυρες. Τα ονόματά τους: Κελάδης και Λέου. Ήταν τα άτομα που είχαν τα περίπτερά τους στην πλατεία της Ραφήνας και κάθε φορά που χρειαζόταν μάρτυρες υπήρχαν άμεσα οι υπογραφές τους.
Β) Αρχή του ήταν ότι ως άνθρωποι θα πρέπει κάθε μέρα να είμαστε καλύτεροι και σοφότεροι από την προηγούμενη και να γνωρίζουμε τον άνθρωπο εσωτερικά. Χρειάστηκε κάποτε να τον μεταφέρω από τον σπίτι του στο κοιμητήριο. Μου είπε λοιπόν το εξής σε σχέση με την γκρίνια μου για το κοιμητήριο. «Αν μια φορά τον μήνα περνάμε από ένα κοιμητήριο και από ένα νοσοκομείο, τότε θα καταλάβουμε τι είναι ο άνθρωπος».
Γράφει ο Γιάννης Ψάλτης, γεωλόγος
Πηγή: “τ’ανάβλεμμα” (Περιοδική η έκδοση του Λυκεiου των Ελληνίδων Ραφήνας, Φύλλο 33ο Απρίλιος 2017)
